De windstilte op het Heegermeer dreigt een farce te maken van mijn zeilvakantie in Friesland. Na urenlang dobberen moet de buitenboord motor aan om ons maar weer thuis te brengen. Meer dan genoeg tijd om na te denken wat er toch aan de hand is met de informatie technologie die tot voor kort een betrouwbare aandrijver van de economie was. Juichende aandelenmarkten, trotse ondernemers en werk voor iedereen. Dat is nu in de zomer van 2003 wel anders. Waar blijft “the Next Big Thing”? De economie heeft veel weg van het Heegermeer bij windkracht nul.

Door mijn hoofd spookt het artikel van de econoom Nick Carr in de Harvard Business Review: ”IT Doesn’t Matter”. Hij stelt dat bij de huidige stand van IT bedrijven niet langer voordeel kunnen behalen uit verdere innovatie omdat imitatie door concurrenten te gemakkelijk is geworden. IT wordt nog wel toegepast om kosten te besparen. Dat leidt tot de huidige opleving van winsten zonder herstel van de vraag naar arbeid. Maar investeringen in nieuwe, gewaagde toepassingen blijven uit, waardoor de technische ontwikkeling ook tot een halt komt. Ongeveer zoals mijn zeilboot.

Midden op het meer haalt het gerinkel van een mobieltje me uit mijn mijmeringen. Een Amerikaanse kennis wil praten over het starten van een project, en wel deze week. Hij raakt geïrriteerd als ik tegenwerp dat het in Nederland nu vakantietijd is. Moet ik me nu schuldig gaan voelen aan het achterwege blijven van de economische opleving in ons land?

In Business Week lees ik dat een reeks vooraanstaande industriëlen de sombere stelling van Nick Carr bestrijden. Ieder biedt een visie van de toekomst van IT die gekleurd wordt door de belangen van de eigen onderneming. Maar het geloof in de kansen die IT hun bedrijf in de concurrentiestrijd zal bieden is algemeen en overduidelijk. Steve Jobs vertelt dat Apple de afgelopen paar jaar het tempo van productvernieuwing (bijvoorbeeld iPod) drastisch heeft verhoogd en slechts daardoor nu winstgevend is. Jeff Immelt zegt dat het rendement van investeringen van zijn General Electric in “tech” 20 % bedraagt en dat deze dus zeker niet zullen afnemen. Michael Dell stelt dat slimme ondernemers zoals hij winst uit IT halen. Maar, “you can screw up really bad”. Ferme taal.
Er is geen eensgezindheid over wat “the Next Big Thing” is. Wi-Fi, utility computing, netwerken van sensoren, bionica of kunststof elektronica? Maar de stroom van technische innovatie wordt, algemeen, even groot of groter dan ooit geacht.

Het wordt steeds duidelijker, lijkt me, dat de crash van de Nieuwe Economie in 2001 vooral een dwaling van de kapitaalmarkten is geweest. De onderliggende ontwikkelingen van nieuwe technologie en van de economie, zoals deze tot uiting komen in bijvoorbeeld de operationele winstgevend¬heid van bedrijven en de productiviteit, blijven positief. Goed geleide bedrijven kunnen daarvan profiteren. Vanuit Nederlands perspectief valt op dat deze Amerikaanse ondernemers niet klagen over de conjunctuur en niet reppen over gebrek aan overheidssteun of een teveel aan regels. Hoe zal dat klinken als binnenkort in het nieuwe Innovatie Forum van deze regering de Nederlandse topondernemers aan het woord komen?
Mijn buitenboord motor verbreekt de lome stilte van het Heegermeer. Naar huis. Ik moet nog iemand terugbellen.