Minister Zalm van Financiën is 2006 opgewekt begonnen door te zeggen dat er in Nederland eigenlijk geen armoede meer is. Onmiddellijk, en met reden, kreeg hij het weldenkende deel der natie over zich heen. Dat was politiek zeer onverstandig van de VVD minister. Maar analytisch, buiten het politieke domein, is het wel eens vruchtbaar te denken in dit soort kontrariteiten. Problemen worden doorgaans geformuleerd in termen van tekorten, maar soms is er sprake van een teveel. De economie is de wetenschap van de schaarste, maar Professor Goudszwaard van de Vrije Universiteit heeft jarenlang “de economie van het genoeg” gepredikt. Dat zet tot nadenken. Bestaat er ook zoiets als de technologie van het genoeg?

In eerste instantie heeft de ingenieur geleerd altijd naar meer te streven, “to push the envelope”. Het Olympische citius, altius, fortius, sneller, hoger en sterker, is ook het credo van de ingenieur. Maar technische verbeteringen leiden niet altijd tot betere resultaten. De verhoging en regulering van de rivierdijken blijkt na decennia van inspanningen de kans op overstromingen in de Nederlandse polders juist verhoogd te hebben. Leg dat maar eens uit aan de oude garde van Rijkswaterstaat. In het wegtransport trekt de aanleg van vierbaanswegen steeds meer verkeer aan, zodat de files alleen maar langer worden. Vervoersdeskundigen rekenen voor ons uit, dat het aantal uren onderweg tussen huis en werk per persoon per dag al minstens honderd jaar constant is. Hoe sneller de weg naar huis, hoe verder wij van ons werk gaan wonen. Totale verbetering: nul.

De enige kans op verbetering van het personenverkeer per trein is langere files op de weg. Tolheffing in euro’s zal nooit opwegen tegen het uurtarief van de automobilist. Overal in Europa schept de lage prijs van het moderne wegtransport economische en sociale problemen. Transport is eerder te goedkoop dan te duur. Ethici maken van onze massale vliegvakanties naar Turkije en Thailand een moreel probleem van overconsumptie, maar de oorzaak is de ver ontwikkelde technologie die dit mogelijk maakt.

Wie durft contrair te denken zal concluderen dat olie en gas eveneens veel te goedkoop zijn. Daardoor krijgen duurzame alternatieve energiebronnen zoals biomassa, windkracht en zonnecellen geen kans. Besparingstechnologie is kansloos tegenover de lage kosten van energiewinning. Die technologie is veel te ver ontwikkeld. Ons probleem is niet dat de prijs van olie binnenkort naar $ 100 per vat gaat. Het probleem is dat die prijs maar niet boven de $ 200 wil uitkomen. Duurzame energie zou dan vanzelf komen.

De snelste technische ontwikkelingen zijn op het gebied van de informatietechnologie. Gaat dat te hard? Mijn ervaring is in ieder geval dat het vermogen van mensen zoals ikzelf, en van organisaties die ik bestudeer, om informatie te verwerken vèr achterloopt bij het aanbod. Google Scholar geeft mij in 0.34 seconde waarvoor ik vroeger een hele middag in de bibliotheek nodig had. IT is in Nederlandse bedrijven al jarenlang hèt grote probleem.
Ik vlieg in 2 uur naar Nice in plaats van de lange luie autorit van vroeger. Maar is dat niet allemaal meer dan genoeg?