Dit jaar was er op het Wereld Economisch Forum in Davos voor het eerst sinds 1998 geen apart plenair debat over de mondiale kansen en bedreigingen van de ICT revolutie. De Nieuwe Economie lijkt definitief verleden tijd. In de schijnwerpers stonden deze keer Sharon Stone en Bono van U2 en Afrika, niet John Chambers van Cisco en John Gage van Sun Microsystems met hun redes over de opheffing van digitale ongelijkheid en ambitieuze onderwijsinitiatieven.

Maar in de wandelgangen liep Nicholas Negroponte, oprichter van het MIT Medialab, ieder gewillig oor te bestoken met de noodzaak van zijn nieuwste en meest radicale uitvinding: een laptop computer met aanzienlijk minder functionaliteit dan die waar u en ik nu dagelijks gebruik van maken. Alleen de prijs is echt technologisch revolutionair: € 80. Negroponte slaagt hierin door het duurste onderdeel van een laptop, het beeldscherm, te vervangen door een uitschuifbare tent-constructie, te gebruiken op de manier van de bestaande techniek voor projectie TV. De lichtbron is een L.E.D. Het apparaat loopt op gratis Linux software en kan beschikbaar zijn voor levering in 2006.

De kwaliteit van het ontwerp ligt in de bijzondere combinatie van bestaande en robuuste technieken die de laatste jaren een scherpe prijsdaling hebben ondergaan. Maar voor het succes van een innovatie moeten ook ondernemers bereid zijn te investeren in de productie en de marketing. Het is begrijpelijk dat de grote computer fabrikanten huiverig zijn een PC aan te gaan bieden tegen een tiende of minder van de prijs van hun bestaande modellen. Ik weet dat de Nederlandse Vereniging voor de Staathuishoudkunde op zijn jaarvergadering in december de mogelijkheid van marktfalen – evenals de Nieuwe Economie – als theoretisch niet van belang heeft verklaard, maar dat lijkt me in dit geval toch een reële mogelijkheid.
Negroponte heeft begrip voor het eigen belang van de oligopolistische computerfabrikanten. Zijn strategie is dan ook de nieuwe € 80 laptop te gaan verkopen op een geheel onaangeroerde markt, de ministeries van onderwijs van ontwikkelingslanden voor gebruik op scholen. “Alleen al China telt 220 miljoen leerlingen ”, zegt hij met een glinster in zijn ogen. Hij heeft ervaring met de verstrekking van laptops aan kinderen op het platteland van Cambodja. Deze hebben een verbazingwekkend vermogen om zonder tussenkomst van volwassenen onmiddellijk aan de gang te gaan met de nieuwe apparaten. “Hun eerste woordje Engels is ‘Google’.” De digitale ongelijkheid waar vele conferentie over volgepraat zijn en waar velen voor vrezen blijkt zelfs in de allerarmste landen bijzonder snel te overbruggen.

Negroponte heeft de steun van chipfabrikant Advanced Micro Devices, zelf fabrikant van de PIC, een PC zonder monitor voor $ 185. En hij is bezig een coalitie met onder andere Motorola, Samsung, Google en de Wereldbank samen te stellen. Doel: binnen enkele jaren laptops in de handen van 800 miljoen kinderen in ontwikkelingslanden. Zonder de Nieuwe Economie zouden dit soort doelstellingen niet eens denkbaar zijn geweest.

De aangekondigde dood van de Nieuwe Economie lijkt me voorlopig in hoge mate overdreven.