Er bestaat technische gein en technische ongein. Een mooi recent voorstel voor technische gein komt nota bene van een politicus. In de Verenigde Staten is vice-president Al Gore gekomen met het idee – naar zeggen in een droom – om een satelliet te lanceren in een baan om de zon op een miljoen mijl van de aarde zodat deze continue de volledige zonovergoten aardbol in beeld kan brengen. Om dit te bereiken wordt de satelliet gepositioneerd op een lijn tussen de aarde en de zon op het punt, Lagrange 1 geheten, waar de aantrekkingskracht van de zon en de aarde elkaar uitschakelen. De hier reeds aanwezige wetenschappelijke satellieten zijn allemaal gericht op de zon. Niemand had ooit bedacht dat het ook interessant kon zijn om de camera om te keren en de aarde te bestuderen. De resulterende beelden kunnen dan ‘live’ en gratis via Internet en TV verspreid worden naar iedere huiskamer en klaslokaal in de wereld. Earthcam!

De satelliet heeft al een naam, Triana, naar Rodrigo de Triana, de spieder op het schip van Columbus die als eerste in 1492 de Nieuwe Wereld in het zicht kreeg. De totale kosten bedragen tussen de 20 en de 75 miljoen dollar, een fooi in de wereld van de ruimtevaart. Het realtime beeld van de stralend blauwe aardbol tegen de zwarte achtergrond van de ruimte zal volgens Al Gore leiden tot een nieuw milieubewustzijn en een inspiratiebron zijn van onderwijs en wetenschap. Triana is het al te zeldzame product van de innovatieve combinatie van technologie en kunst. Dat is geestverruiming zonder drugs. In onze tijd is dat door de benauwende specialisatie van technologen en wetenschappers nagenoeg letterlijk ‘ondenkbaar’ geworden. Daar is dan een politicus voor nodig.

Door de relatie met Al Gore is Triana nu in Amerika politiek besmet. Omdat de Republikeinse meerderheid in het Congres de waarschijnlijke Democratische presidentskandidaat in 2001 niets gunt zijn op 19 mei de benodigde fondsen van de begroting van NASA geschrapt. Dit is onze kans. Nederland moet het project overnemen. Voor een luttel bedrag kunnen we met een eigen ruimtevaartbeleid de wereld versteld doen staan. Niet langer morrend meehobbelen met de Europese ruimtevaartorganisatie, de ESA, die onderling verdeeld is en pijnlijk ondergeschikt aan de NASA, en waar bovendien nog steeds wordt gewerkt aan megalomane plannen voor bemande ruimtevaart. Een bemand ruimtestation is een typisch voorbeeld van technische ongein: fantasieloos, doelloos en duur.

Een Nederlandse aardverspieder zou niet Triana moeten heten maar Blau of Spinoza, goudeneeuwers die in hun tijd door een nieuwe manier van kijken en in beeld brengen de wereld versteld deden staan. Het project is nu al een combinatie van technologie, kunst, milieubewustzijn en geestverruiming. Daar voegen we nog Hollands koopmanschap aan toe door uitbesteding aan de laagste bieder in plaats van maximale steun voor de eigen industrie, zoals gebruikelijk in de ruimtevaart. Het wordt dus veel goedkoper dan bij NASA, misschien wel ongeveer f 68 miljoen. En dat is precies het bedrag dat de Nederlandse staat volgens Eurocommissaris van Miert heeft verdiend aan onze vorige innovatie in technologiebeleid, de Techno-lease. Dan klopt het ook boekhoudkundig en is iedereen blij. Dat lijkt me technische gein van de eerste orde.