In de Boston Globe vanochtend staat een enthousiast verhaal over de grote aantallen Indiërs die na een opleiding of een halve carrière in de Verenigde Staten terugkeren naar hun geboorteland. Zij passen daar hun als migranten verworven vaardigheden en kennis toe in de snel groeiende Indiase economie. Ze beginnen een eigen bedrijf of gaan les geven in het sterk opkomende Indiase hoger onderwijs. Anant Patel, die 12 jaar als ingenieur in Chicago heeft gewerkt, is teruggekeerd om in Mombai een handelsonderneming op te zetten.

In de jaren 70 en 80 zijn ongeveer 1,2 miljoen Indiërs naar de VS gevlucht. Ook hun kinderen kiezen er steeds vaker voor terug te keren naar het land van hun grootouders. Deze omgekeerde emigratie draagt bij aan de zich snel moderniserende Indiase samenleving. Het nieuwe Ministerie van Overzeese Indiërs registreert en begeleidt de emigranten die overwegen terug te keren. De telling staat nu op 50.000 en verdubbelt zich elke maand, zegt de trotse functionaris tegen de journalist uit Amerika.

Omgekeerde emigratie vanuit de VS heeft de laatste jaren ook veel bijgedragen aan de economische ontwikkeling in andere Aziatische landen en in een land als Ierland. Doet Nederland daaraan mee? Dichter bij huis ligt voor Nederland het probleem van de trage modernisering van de Oost-Europese landen. Deze krijgen wel de volle last van de regelgeving van de Europese Unie te verwerken, maar mogen slechts mondjesmaat profiteren van de beloofde vrije handel en het vrije verkeer van mensen. Studenten en werkzoekenden worden geweerd. De oplossing? De volgende regering zou er goed aan doen per jaar een miljard euro uit de begroting voor ontwikkelingshulp te besteden aan studiebeurzen en vakopleidingen/stages aan jongeren uit Oost-Europa en de derde wereld.

Maar in Nederland heerst inmiddels de algemene xenofobie. De lijsttrekker van nota bene de liberale partij spreekt in het vreemdelingendebat, zonder zich te schamen, misprijzend over “gelukszoekers”, die hier alleen komen voor “de hoofdprijs”, een verblijfsvergunning. In de VS is the pursuit of happiness volgens de principieel liberale grondwet uit 1776 zelfs een van de grondrechten van de mens. In Nederland kennen we dezelfde traditie, maar er wordt nu een uitzondering gemaakt voor migranten.

Onze migranten worden onderworpen aan een merkwaardige bureaucratische integratietoets. Ze moeten correct antwoorden op de vraag aan welk loket een uitkering te verkrijgen is. Ze worden opgevoed tot cliënten van de staat, niet tot burgers. Onze overheid is niet geïnteresseerd in hun vorderingen in het leren van een vak of het voltooien van de studie waarvoor ze zijn gekomen. De overheid beseft niet wat de echte hoofdprijzen zijn waarnaar migranten streven. Asielzoekers wordt hier jarenlang verboden werk te zoeken of te studeren. De jonge Angolees die vorig jaar plichtsgetrouw mijn dagblad bezorgde en graag zijn Nederlands met mij oefende, komt niet meer. Verboden. Marokkaanse jongeren staan achteraan bij het toedelen van stages. Uitsluiting is de regel. Kenniswerkers uit het buitenland worden geweerd en als buitenlandse studenten al in grote aantallen meedingen naar een plekje in ons hoger onderwijs, dan is het mij ontgaan. En dat in een land waarin bajesklanten moeiteloos een studiebeurs krijgen.