Terwijl vandaag op het Binnenhof de commissie-De Wit Nederlandse bankiers aan de tand voelde over hun roekeloze beheer van het kapitaal van ons land, mocht ik enkele straten verderop deelnemen aan een volstrekt tegengestelde bijeenkomst van de Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid over de financiering van innovatie. De centrale vraag daar was:” Hoe de bijdrage van de financiële sector aan de innovatiekracht van ons land te vergroten?”. De aanwezige vertegenwoordigers van financiële instellingen werden door een keur van internationale innovatiedeskundigen aan de tand gevoeld over het tekort aan innovatiekredieten in Nederland.

Laks monetair beleid en de halleluja economie hebben volgens de kenners in de Verenigde Staten geleid tot een golf van innovatie in kennisintensieve kleine bedrijven in de biotechnologie en in de ICT, naast een fatale crash in de markt voor hypotheken en complexe financiële producten. In Nederland hebben we alleen dat laatste effect gehad. Hoe kan dat?

Na eerdere golven van langdurige economische groei die gebaseerd waren op technologische innovatie in de spoorwegen en Fordistische productie van consumptiegoederen, wordt het huidige tijdperk beheerst door de brede invoering van ICT. Carlota Perez van de Cambridge Universiteit stelt, voortbouwend op de theorieën van Kondratiev en Schumpeter, dat een bijzonder kenmerk van deze technologische golf is de cruciale rol die gespeeld wordt door relatief kleine, kennisintensieve bedrijven. Ze spreekt over SKIE’s, Small Knowledge Intensive Enterprises. Deze bedrijven zijn voor hun ontwikkeling niet afhankelijk van goedkope energie en goedkope arbeid, maar van specialistische kennis en investeerders die bereid zijn daarin te investeren. Hun risicokapitaal moet ook geduldkapitaal zijn.

Het Nederlandse onderwijs scoort niet slecht in de aantallen hoogopgeleide ICT specialisten. Mede door een breed spectrum van innovatiesubsidies van de overheid is daarom het aantal ICT starters ook sterk verbeterd de laatste jaren. Maar het grote verschil met de Verenigde Staten ligt in de mogelijkheden om bij succes snel door te groeien. Daarvoor zijn veel grotere investeringen nodig dan wat beschikbaar is in de Nederlandse stimuleringsprogramma’s. In de VS heeft zich onder andere in Silicon Valley en rond Rte. 128 bij Boston een apart systeem van investeerders ontwikkeld, technisch evenzeer gespecialiseerd als financieel, die de groei van SKIE’s mogelijk maakt. Hun zekerheid is niet een machinepark, maar de aanwezige kennis in het bedrijf. Kan de AWT het onze pensioenfondsen en handelsbanken kwalijk nemen dat ze dit spel van risico financiering nog niet mee kunnen spelen? Toch kan ook hier gesproken worden van een kredietcrisis. Al luisterend fantaseerde ik vanmiddag, dat ooit een opvolger van de commissie-De Wit met hulp van Carlota Perez op het Binnenhof de opvolger van Naut Wellink bij de Nederlandse Bank aan de tand zou voelen over het onverantwoordelijke gedrag van de Nederlandse financiële instellingen door het in gebreke blijven bij de noodzakelijke investering in SKIE’s. Wat deed de toezichthouder?