Om de crisis te bestrijden ontbreekt het onze regering niet aan geld. Zie de begroting die op Prinsjesdag is ingediend. Nee, het ontbreekt aan goede initiatieven. Het is allemaal te centralistisch, te Haags. De Haagse fantasie laat zich te gauw beperken tot grootschalige subsidieprogramma’s, terwijl de huidige economische crisis zich juist in lokale knelpunten en misstanden openbaart. Wie in Den Haag het meeste politieke rumoer maakt komt het eerste aan bod voor de grootschalige subsidies. Daarom de Nationale Sloopregeling voor de Bovag, de macromane windmolenparken op de Noordzee waar altijd subsidiegeld bij zal moeten, en de zojuist aangekondigde 500 miljoen euro voor de nationale dubbelglasregeling onder de noemer lokaal klimaatbeleid. Die is voor huiseigenaren die nog steeds te lui waren om hun gasrekening goed te lezen. Deze regeling heet lokaal, omdat de lokale overheden als loket mogen dienen. Maar ieder werkelijk lokaal initiatief ontbreekt.

Het wezen van een structurele crisis als de huidige is dat oude wegen zijn doodgelopen: institutioneel, cultureel, economisch en technologisch. Nieuwe trajecten van oplossingen moeten worden gezocht. Minder grootschalig en meer bottom-up. Een mooi voorbeeld vind ik het project “Smarter Cities”. Dat is een initiatief van de City University van New York, het Urban Land Institute, het Brookings Institute en IBM. Een belangrijk thema is het beter benutten van de overvloed aan data die in moderne steden wordt verzameld. Doel is zonder geldverslindende bureaucratisering de dienstverlening aan burgers significant te verbeteren.

Toepassingsgebieden zijn verkeer, energiebesparing, veiligheid, gezondheidszorg, sociale diensten en onderwijs. Zo is het software programma CompStat een succesvol hulpmiddel gebleken voor de politie in New York om snel te reageren op onveilige situaties op straat. Het “311” klachtennummer in New York verwerkt 50.000 klachten per dag. De brandweer ontwikkelt met IBM een informatiesysteem waarin bouwkundige details en risicofactoren uit diverse stedelijke databases geïntegreerd kunnen worden doorgegeven aan ladderwagens op weg naar een brand. Dit soort informatie had vorig jaar in Nederland slachtoffers onder de brandweerlieden kunnen voorkomen bij de brand in de scheepswerf in De Punt, waar gevaarlijke stoffen waren opgeslagen.

Met behulp van Business Intelligence software ontwikkeld in het kader van Smarter Cities heeft de Sociale Dienst van Alameda County in California de bureaucratische verspilling zo weten te verminderen dat er nu per client meer tijd kan worden besteed en tegelijk miljoenen dollars worden bespaard. In Dubuque worden gas-, electra- en watermeters gekoppeld aan een IT systeem dat burgers informeert over hun dagelijks gebruik. De wachttijd voor het verlenen van een bouwvergunning in New York is teruggebracht van 40 naar 7 dagen.

Smarter Cities leert van de industriële ervaring met lean manufacturing, ooit geperfectioneerd door Toyota. De essentiële informatie wordt gebundeld en gebracht naar de werkvloer. Daar wordt stap voor stap de effectiviteit en dienstverlening verbeterd. Bottom-up, dat is de toekomst, ook lokaal.