Is nu de tijd gekomen om in de strijd tegen de opwarming van de aarde ook geoengineering oplossingen af te wegen? Er is een bijna wereldwijde consensus dat de moderne technologie – in het bijzonder onze grootschalige energiehuishouding – de oorzaak is van de toename van broeikasgassen en daardoor van een gevaarlijke opwarming van de aarde. Alom horen we politici tevredenheid uitspreken over het feit dat klimaatsverandering nu “op de politieke agenda” staat.

Maar ik zie het debat in Nederland over energiebesparing, hoe belangrijk ook, niet snel leiden tot werkelijk ingrijpende maatregelen op de schaal die nodig is om onze bijdrage aan de opwarming van de aarde terug te brengen. Teveel tegengestelde belangen zijn op de groene wagen gesprongen. Zelfs als de prijzenswaardige targets van onze regering, zoals de dertig procent reductie van broeikasgassen in 2020, gehaald worden, resulteert dit niet in een belangrijke vermindering van de opwarming van de aarde in de komende eeuw. Gezien de economische ontwikkelingen in China en India ligt een oplossing via energiebesparing mondiaal niet in het verschiet. Het probleem is van een geheel andere orde van grootte dan de tot heden aangereikte oplossingen.

Toch biedt de bereikte wereldwijde consensus een belangrijk nieuw perspectief. Door niet langer te ontkennen dat de moderne technologie de boosdoener is komt de weg vrij voor een discussie over technologische oplossingen. Nog in de jaren tachtig legde president Reagan de schuld van broeikasgassen bij de winderigheid van de dieren in het veld. Tot voor kort duidden sceptici de zonnecyclus als oorzaak van de opwarming van de aarde. Technologisch ingrijpen was dus zinloos. Maar die tijd is nu voorbij.

Omdat technologen niet langer overwegend tot het kamp van de ontkenners van de opwarming van de aarde kunnen worden gerekend zijn hun oplossingen niet langer verdacht. Geoengineering wordt bespreekbaar. Voorbeelden: het lanceren van koelende aërosolen in de dampkring (een nabootsing van het koelende effect van vulkaanuitbarstingen), spiegels in een baan om de aarde brengen om het zonlicht te weerkaatsen, ijzerdeeltjes strooien in de zuidelijke oceanen om de algengroei – en CO2 opname – te bevorderen. De American Academy of Arts and Sciences hield daarover afgelopen week een tweedaags congres in Cambridge. De organisator David Keith stelt dat een serieuze discussie over technologische oplossingen voor de opwarming slechts mogelijk is door de recente consensus over de oorzaken. Daarvóór was geoengineering onder wetenschappers een taboe.

Dat betekent een revolutionaire nieuwe kijk op de verhouding tussen de aarde en de mens. De aarde is niet langer van God, maar van de mens. Wij beschouwen de aarde niet langer als ongerepte natuur, maar als een tuin waarin de mens de eindverantwoordelijkheid neemt voor de noodzakelijke evenwichten.

Nog steeds dreigt een climate fix, een technische schijnoplossing waar iedereen achteraan holt. Zeer grote voorzichtigheid is geboden. Zo kunnen aërosolen in de dampkring de ozonlaag vernietigen. Ook kan een fix de bereikte politieke consensus over duurzaamheid doen afbrokkelen. Maar voor het geval de duurzaamheidtargets van onze regering voor 2020 niet gehaald worden, lijkt het me wijs om nu alvast zonder taboes een discussie over technologische oplossingen van de opwarming van de aarde te voeren.