Het verhaal van mijn vader, die vorige maand kort na zijn 96ste verjaardag overleed, is ook het verhaal van de techniek in de twintigste eeuw. Zijn geboortejaar 1908 was het magische jaar van de eerste vlucht van de gebroeders Wright in Europa. In 1925, lang voordat hij Frits Prakke senior werd, melde hij zich met een fraaie eindlijst HBS-B in Delft om technische scheikunde te studeren. Dat was nuttig voor later in de leerlooierij van zijn vader.

Frits Prakke, DSC lustrum 1928

Als student in Delft maakte hij kennis met de donkere kanten van de techniek. Uitbuiting van fabrieksarbeiders, werkloosheid en vervreemding door de moderne techniek hielden studenten bezig op een manier die we ons nu maar moeilijk kunnen voorstellen. Dit waren de thema’s van het Delftse lustrumspel in 1928, D.16M.M. Mijn vader gaf zich daar geheel aan over, samen met tijdgenoten als de schrijfster Henriëtte Roland Holst, in die jaren intellectueel bevriend met Leon Trotsky en geziene gast in Moskou. In 1929 kwam de crash op de aandelenbeurzen, de inleiding tot de Grote Depressie. Vanaf dat jaar lag in de ogen van mijn vader het enige doel van de techniek in het bouwen van fabrieken die kansen boden op werk en een menswaardig bestaan.

In 1932 kwam mijn vader met een doctoraat in de leerlooierij uit Darmstadt terug in Nederland. Maar zelfs in de fabriek van zijn vader was geen plaats. Een jaar lang zocht hij tevergeefs naar werk totdat zich een kans voordeed bij Philips in Eindhoven. In 2002 konden kleinkinderen die op straat kwamen te staan na in aanraking te zijn gekomen met de harde kant van de internet-economie bij hun grootvader op een sympathiek oor rekenen. Met een hoofd vol kennis kansloze sollicitaties aflopen was een wereld die hij kende.
In de jaren dertig beleefde mijn vader bij Philips de ingenieursdroom mee te werken aan de ontwikkeling en proeffabricage van radiobuizen, later televisiebuizen en radar. Duitse bommenwerpers die hij tijdens de Battle of Britain hoorde overvliegen richting Londen werden daar opgewacht door radarapparatuur waaraan hij had bijgedragen. In de herfst van 1945 vloog mijn vader in een DC3 van de regering naar New York om daar met General Electric te onderhandelen over patenten voor televisiebuizen. In 1947 hadden we thuis een TV apparaat om proefuitzendingen te ontvangen.

Frits Prakke Senior bezoekt een fabriek in Praag, 1968

In 1948 kreeg mijn vader van de AKU, voorloper van de Akzo, de opdracht een proeffabriek voor nylon textielvezels te bouwen in Arnhem, daarna fabrieken op volle schaal in Emmen en in 1957 in de VS. Dit was de naoorlogse industrialisatie, met werk voor allen.

Technische ontwikkeling geeft en neemt. De chroomleerlooierij van de familie Prakke, leidend in 1925, kon mijn vader als specialist in 1932 al geen werk meer bieden. Zijn meest creatieve jaren heeft hij gegeven aan de radiobuis, nu slechts een antiek curiosum. De fabrieken voor synthetische vezels die hij als ingenieur had gebouwd, eerst in Emmen en Breda, later ook in Spanje, Noord en Zuid Amerika en in India, werden tegen het einde van de eeuw speelbal van de opkomende globalisering. De ingenieur moest toezien hoe zijn fabrieken werden verkwanseld door winstbeluste economen, bankiers en juristen.

Tegen het einde van zijn leven keek hij bewonderend toe hoe, van Californië tot Kopenhagen en Eindhoven, liefst negen van zijn 18 kleinkinderen met passie werkten aan het digitale achterkleinkind van zijn radiobuizen, het internet. Maar hij miste de fabrieken.